Ish diplomati dhe historiani Irakli Koçollari zbuloi detaje nga disa prej dokumenteve amerikane pas Luftës së Dytë Botërore.
Ai u shpreh se kishte një plani sekret Beograd-Athinë për të pushtuar Shqipërinë në vitin 1952.
Çfarë mund të bënte Shqipëria, pas luftës së dytë botërore, në raport me Greqinë?
Koçollari:
Kanë qenë qëllimet e palës greke për të realizuar ato qëllime të mbrapshta në territoret e Shqipërisë së Jugut. Kjo është në vitin 1949. Pas atij viti është një rast tjetër shumë interesant i dalë nga dokumentet sekrete të DASH-it. Në vitin 1952, gjejmë dokumente që bëjnë të njohur se një përfaqësi e vogël e ushtarakëve jugosllavë kanë shkuar në Greqi pasi ata kishin hartuar një plan për goditje ushtarake të Shqipërisë nga Veriu.
Ishte shtator 1952. Duke menduar që grekët knë pretendime të caktuara të tyre ndaj territoreve shqiptare, në mënyrë konfidenciale kanë shkuar dhe takuar grekët dhe u kanë thënë “në qoftë se ne do të godasim ushtarakisht, deri ku është vija që ju e pretendoni, që të mos e shkelim atë vijë”.
Amerikanët e kanë marrë vesh këtë. Po atë kohë amerikanët kanë thirrur në departamentin e shtetit ambasadorin grek në Uashington dhe ambasadorin jugosllav. U kanë thënë “ne mësojmë që ka një plan të tillë. SHBA e njeh Shqipërinë si anëtare e Lidhjes së Kombeve, jemi për ruajtjen e statukuosë së atij vendi dhe do të reagojmë nëse preket sovraniteti i atij vendi”.